مصلّای تهران یا مصلای امام خمینی مجموعه‌ای از بناها و فضاهای لازم برای حضور جمعیت‌های میلیونی و برگزاری مراسم عبادی، سیاسی، اجتماعی و انجام فعالیتهای متنوع فرهنگی، آموزشی و هنری نظیر برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ فرهنگی، کلاس‌های آموزشی و... در تهران است. تاریخچه در سال ۱۳۶۱ اقدامات اولیه برای ساخت مصلایی بزرگ در تهران آغاز شد و زمین‌های منطقهٔ عباس‌آباد تهران که پیش از انقلاب ۵۷ جهت ایجاد مجموعه شهری شهستان پهلوی در نظر گرفته شده بود و کنار چند بزرگراه اصلی تهران قرار دارد به عنوان منطقه‌ای مناسب برای ساخت این مصلا برگزیده شد. در سال ۱۳۶۹ یکی از طرح ها برای ساخت این مصلا برگزیده و کار ساخت پس از آن آغاز شد.۱ به این ترتیب پروژه اصلی شهستان که شامل مجموعه ای با میدان بزرگ «شاه و ملت» و کاربری‌های متعدد سیاسی، اداری، خدماتی، فرهنگی، تالارهای موسیقی، تماشاخانه‌ها، مرکز تجارت جهانی، فروشگاه‌ها و ایستگاه‌های مترو بود و قرار بود پروژه‌ای برای نمایش توانایی‌ها و دستاوردهای نوین کشور و ساختن چهره‌ای جهانی از پایتخت باشد، تماما از بین رفت.۲ از اوایل دهه ۱۳۷۰ تا سال ۱۳۸۷ نمازهای عید فطر تهران به امامت سیدعلی خامنه‌ای رهبر ایران در این مکان برگزار می‌شد . موقعیت مجتمع بزرگ مصلّای امام خمینی در ۲۰٤هکتار از اراضی عبّاس‌آباد در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه رسالت، از جنوب به خیابان عباس آباد، از شرق به خیابان شهید قنبر زاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، در حال احداث می باشد. موقعیت مصلی در گسترده شهر تهران از دیدگاههای متفاوتی نظیر دسترسی راحت، نزدیک بودن به جمعیت میلیونی مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه پس از ارزیابی گزینه‌های مختلف، اراضی عباس آباد جهت اجرای طرح مصلی مناسب تشخیص داده شد و نتیجتا محل مذکور به مرکز ثقلی نمادین و مظهر و سمبل اصلی شهر تهران مبدل خواهد شد. مشخصات بنا طراح و معمار مصلی پروژه، دکتر پرویز موید عهد می باشد. محور اصلی طرح مصلی که طولانی‌ترین محور طرح است، در جهت قبله قرار داشته و همه ساختمانها به تبعیت از این محور، در جهت قبله یا عمود بر آن هستند. در طراحی معماری مصلی از اعداد طلایی استفاده شده است بطوریکه به یاد و نام معصومین علیهم السلام دارای ۱۴ گلدسته، ۱۲ صحن و ۵ ورودی می باشد. ارتفاع ایوان بزرگ مصلی ۷۲ متر به عدد شهدای کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع ۶۳ متر به عدد سالهای عمر پیامبر اکرم است. مصلی دارای ۷ گنبد می‌باشد که متاثر از معماری گنبدهای ایرانی مناطق مختلف کشور طراحی شده اند. گنبد اصلی مصلی، از بزرگترین گنبدهای جهان اسلام بوده و بدیعترین طرح را دارد. ۵ ورودی اصلی که بنام‌های باب رسول الله (ص)، باب امیر المومنین (ع)، باب فاطمه الزهرا (س)، باب امام حسن(ع)، باب امام حسین(ع) نام گذاری شده اند. در مجموعه هر ورودی دو گلدسته، یک ایوان و یک گنبد با معماری و بناهای متفاوت وجود دارد. تعداد گلدسته‌های مجموعه مصلی ۱۴ عدد می باشد. دو گلدسته اجرا شده فعلی، بلندترین آنها بوده که در جهان اسلام بی بدیل می باشند. ارتفاع این گلدسته‌ها ۱۴۰ متر بوده و داخل گلدسته‌ها، پله‌های مارپیچ طراحی شده که از میا آنها آسانسور عبور می کند. ایوان بزرگ میان مسجد جامع و گلدسته‌های اصلی به صورت پوسته ای به ارتفاع ۷۲ متر و دهانه ۱۱۰ متر طراحی گردیده است . طراحی این ایوان نسبت به انواع معماری ایوان‌ها در مساجد، نوگرایانه و بدیع می باشد. در مجموعه مصلی، از حوضها و آبنماهای متعددی برای طراوت بخشیدن به محیط استفاده شده است. حوض مرکزی مصلی دارای ۲۵۰۰ متر مربع مساحت است. همچنین در طراحی مجموعه مصلی، فضای سبز دارای اهمیت و یژه ای بوده، بطوریکه در نقاط مختلف ماکت طرح، فضای سبز جهت ایجاد محیطی لطیف و آرامش بخش، در نظر گرفته شده است. شبستان مصلی شبستان‌های پنج گانه، در شمال صحن مرکزی مجموعه مصلی واقع شده است. این بنا در یک طبقه اصلی و نیم طبقه مشرف به آن گنجایش ۷۰٫۰۰۰ نفر را دارد. در نمای داخلی و خارجی شبستان از کتیبه خط معرق، از انواع ثلث، نستعلیق و نسخ با مضامین سوره‌های قرانی، ادعیه، احادیث و بخش هایی از وصیت نامه بنیانگذار جمهوری اسلامی اجرا گریده است . زیبایی چشم نواز و دلنشین در کادر بندی سقف، کتیبه‌های معرق و چشمه‌ها بگونه ایست که احساس آرامش و توجه به خدا و انقطاع از غیر او را به انسان می دهد. محراب شبستان محراب شبستان در ضلع جنوبی شبستان ۴ و در مجاورت ساختمان امام جمعه با ارتفاع تقریبی ۱۰ متر می باشد. سبک معماری محراب از نوع مصرع بندی و طرح اسلیمی و خطایی می‌باشد که مزین به آیات قرانی و ادعیه است. رواق شهدای محراب در قسمت جنوبی پیش ورودی هایی به موازات شبستانهای ۵ گانه بمنظور ورود و خروج با معماری زیبا به شکل قوسهای شلجمی به همراه کاشی کاری معرق بصورت کتابت آیات قرانی، شمسه و مصرع اجرا گردیده است. صحن غربی صحن غربی که می توان از آن، بعنوان پیش ورودی بدون سقف شبستانها نام برد به وسیله پله‌های زیبایی که در شمال و غرب این محل قرار دارند، دسترسی محوطه‌های بالای مصلی به شبستانها میسر می گردد. مصلای امام خمینی تنها به عنوان محل برگزاری نمازهای یومیه و نمازهای جمعه مورد استفاده قرار نمی گیرد، بلکه بصورت یک مجتمع بزرگ اسلامی که دارای کاربری‌های متنوعی است، طراحی شده است . در طرح مصلی سالنهای متعددی به منظور برگزاری گردهمائیها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی، همچنین موزه انقلاب اسلامی، آمفی تاتر، مرکز مطالعات و تحقیقات بین‌المللی اسلامی، موسسه آموزشی علوم اسلامی، مرکز آموزشی صنایع دستی و هنرهای اسلامی و ایرانی، بنای یادمان وداع امت با امام، بازار صنایع دستی و فرهنگ و نشریات و ... طراحی گردیده است. شبستان مصلا محل برگزاری نمایشگاه کتاب انتقادات هزینه و زمان اجرای پروژه ساخت مصلی تهران در سال ۱۳۶۷ آغاز شد و در سال ۱۳۹۰ پس از ۲۳ سال زمان و صرف هزینه حدود 350 میلیارد تومان که البته 70 درصد این مبلغ در سه سال اخیر بوده است، اعلام شد که در صورت صرف ۸۵۰ میلیارد تومان دیگر، ظرف پنج سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. برخی از منتقدان این شرایط را با ساخت مسجد شیخ زاید مقایسه می‌کنند که بعد از مسجد النبی و مسجد الحرام بزرگترین مسجد جهان اسلام است و ظرف تنها ۱۰ سال و با هزینه ۷۰۰ میلیارد تومان ساخته شد. البته باید دانست که مسجد شیخ زاید با زیربنای حدود چهل هزار مترمربع و هزینه هفتصد میلیاردی حدود یک دهم زیربنای مصلی تهران (حدود چهارصد هزار مترمربع) را داراست. عدم رعایت خواست آیت الله روح‌الله خمینی در نامه‌ای که امام خمینی برای دستور ساخت مصلّا نوشت آمده‌است: «سادگى مصلّا بايد يادآور سادگى محلّ عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شديداً از زرق‌وبرق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریكایی جلوگيرى شود.»۳ منتقدان معتقدند سازندگان مصلّا عکس این دستور را اجرا کرده‌اند. عدم راه‌اندازی با وجود آمادگی با وجود آماده بودن شبستان، مصلی به روی نمازگزاران باز نمی‌شود ولی آن را غرفه بندی می کنند و مانند یک شرکت تجاری، به نمایشگاه‌های مختلف اجاره می دهند. این در حالی است که هر جمعه در محوطه باز دانشگاه تهران و خیابان های اطراف آن در سرمای زمستان و گرمای تابستان، نماز بر پا می‌شود و علاوه بر این که نمازگزاران در رنج هستند، هر هفته محدودیت های ترافیکی هم در آن محدوده اجرا می شود.۴ وضعیت مبهم انتقال نماز جمعه نخستین نماز جمعه در سالگرد پیروزی انقلاب در سال ۹۱ در مصلی تهران اقامه گردید. در سال ۹۲ و ۹۳ محل نمازجمعه چندبار به مصلی و دوباره به دانشگاه تهران منتقل شد. دلیل نخستین انتقال برگزاری نمایشگاه کتاب عنوان شد اما پس از نمایشگاه مصلی به مدت دو ماه پذیرای نمازگزاران بود و بعد آن دوباره به دانشگاه تهران منتقل شد بدون اینکه دلیلی برای این انتقال اعلام شود. ۵ ۶ ۷ رییس ستاد اقامه نماز جمعه تهران در سال ۹۲ اعلام کرد که نماز جمعه در زمان سرما در مصلی و در زمان گرما در دانشگاه برگزار خواهد شد.